Czy każdą umowę kredytu frankowego można unieważnić?

Wielu kredytobiorców, którzy w latach 2000-2011 zaciągnęli tzw. kredyt frankowy zadaje sobie pytanie czy ich umowę można unieważnić? Odpowiedź na to pytanie jest prawie w każdym przypadku twierdząca.

Niemal wszystkie banki funkcjonujące na Polskim rynku w latach 2000-2011 oferowały swoim klientom kredyty hipoteczne waloryzowane do franka szwajcarskiego: indeksowane lub denominowane. Co ważne nie były to wcale kredyty walutowe, a kredyty złotowe, w których waluta franka szwajcarskiego stanowiła jedynie miernik waloryzacji zobowiązania kredytobiorcy. Według banków były to kredyty bezpieczne i przede wszystkim korzystne dla kredytobiorców, co miało wynikać z niższego oprocentowania, niż przy tradycyjnych kredytach złotowych. Banki nie informowały jednak kredytobiorców, że w rzeczywistości są to produkty wysoce ryzykowne, w których każda zmiana kursu franka wpływała nie tylko na wysokość raty, ale na sumę zadłużenia kredytobiorcy wobec banku. Przez to niekorzystna zmiana kursu franka mogła prowadzić do sytuacji, w której klient, który zaciągnął kredyt na 100 000 złotych po czasie był zadłużony na 200 000 zł, pomimo regularnej spłaty rat. Zazwyczaj mimo wielu lat spłaty kredytu, dług nie malał, a wręcz cały czas rósł. Czasami po 20-latach spłaty kredytobiorcy frankowi nadal mają do oddania kwotę przewyższającą zaciągnięty kredyt.

Istotny wzrost kursu franka szwajcarskiego, a w konsekwencji wzrost wysokości raty i samego zadłużenia spowodował, że wielu kredytobiorców ruszyło do sądów i już skutecznie unieważniło swoje umowy. Niniejszy artykuł skierowany jest przede wszystkim do osób, które jeszcze nie zdecydowały się wystąpić o unieważnienie swojej umowy kredytowej i zastanawiają się czy mają szanse uwolnić się od swojego kredytu.

Co decyduje o tym czy Twój kredyt można unieważnić?

1. Przeznaczenie kredytu: Najłatwiej jest unieważnić kredyt, który był przeznaczony na cele prywatne, najczęściej mieszkaniowe. Wynika to z faktu, że najważniejsze zarzuty do kredytów frankowych wynikają z przepisów, które w sporach z bankami chronią konsumentów, a więc osoby, które zawarły umowy w celach niezwiązanych bezpośrednio z ich działalnością gospodarczą lub zawodową. Dodatkowe trudności pojawiają się przy kredytach o mieszanym przeznaczeniu (np. dom połączony z biurem), przy zakupie nieruchomości pod wynajem/inwestycje, a najtrudniej unieważnić umowę zawartą z bankiem przez przedsiębiorcę (co nie oznacza, że jest to niemożliwe). Co istotne liczy się cel kredytu, a więc cel na który kredyt był przeznaczony w chwili zawierania umowy. Późniejsze zmiany przeznaczenia nieruchomości np. mieszkania zakupionego z kredytu na cele zawodowe lub pod wynajem, nie wpływają na ocenę umowy.
2. Zawarcie umowy na gotowym wzorcu bankowym: Warunkiem skorzystania z przepisów chroniących konsumentów jest zawarcie umowy na gotowym wzorcu umownym, a więc umowie przygotowanej przez bank. Ten warunek spełnia w zasadzie każda umowa zawarta z bankiem, bowiem banki nie dopuszczały możliwości ich negocjacji, narzucały klientom swoje warunki i zapisy, a klient niezadowolony z proponowanej umowy nie mógł zgłaszać własnych uwag, a co najwyżej mógł zrezygnować z jej zawarcia.
3. Brak rzetelnych pouczeń co do ryzyka kursowego:  banki oferując kredyty frankowe zapewniały klientów o ich korzystności, bezpieczeństwie, niskiej, stabilnej racie. Nie informowały natomiast o nieograniczonym ryzyku kursowym, nie prezentowały historycznych wykresów franka szwajcarskiego na przestrzeni lat, nie informowały o przewidywaniach co do zmiany kursu franka, nie prezentowały symulacji wpływu zmiany kursu franka na sytuację kredytobiorcy, nie porównywały obciążenia kredytobiorcy w kredycie frankowym i tradycyjnym złotowym. To powodowało, że kredytobiorcy decydowali się na kredyty frankowe w oparciu o całkowicie błędne założenia i nierzetelne informacje przekazywane przez pracowników banków. Przerzucenie przez banki całości ryzyka kursowego na kredytobiorcę, bez rzetelnej informacji o rozmiarach tego ryzyka powoduje, że umowa naruszała podstawowe zasady lojalności, uczciwości i rzetelności, a co za tym idzie była nieważna.
4. Brak precyzyjnych zapisów dotyczących przeliczeń walutowych: ważnym zarzutem do umów frankowych jest brak precyzyjnych zapisów dotyczących przeliczenia kwoty kredytu do franka szwajcarskiego oraz przeliczania rat spłacanych w złotych na franka szwajcarskiego. Niemal wszystkie umowy frankowe nie precyzowały w jaki sposób bank będzie ustalał swoje wewnętrzne tabele kursowe stosowane do przeliczania transakcji umownych. Pozwalało to bankowi manipulować zarówno kwotą zadłużenia kredytobiorcy, jak i wysokością poszczególnych rat kredytu. To z kolei decyduje o niedozwolonym charakterze tych postanowień i o konieczności ich eliminacji z umowy, a w konsekwencji unieważnieniu całej umowy.

Jeżeli w Twoim przypadku odpowiedź na powyższe pytania jest twierdząca to znaczy, że najprawdopodobniej Twój kredyt można unieważnić. W każdym przypadku warto to sprawdzić, bowiem żadna umowa nie jest przedawniona, nawet ta spłacona wiele lat temu. W naszej praktyce zdarzyło się skutecznie zakwestionować umowę w całości spłaconą w 2012 roku i odzyskać dla klienta wszystkie nadpłacone raty.

Co oznacza unieważnienie umowy?

Unieważnienie umowy oznacza, że umowa jest traktowana jakby nigdy nie została skutecznie zawarta. Tak jakby od chwili zawarcia nie wiązała stron. Oznacza to, że bank bez skutecznie zawartej umowy wypłacił kredytobiorcy kapitał kredytu określony we wniosku kredytowym (bo już nie zawsze w umowie w przypadku kredytów denominowanych z kwotą kredytu określoną w CHF). Natomiast kredytobiorca przez cały czas wykonywania nieważnej umowy spłacał do banku raty, które nie miały oparcia w ważnej umowie i stanowiły świadczenia nienależne. Po unieważnieniu umowy bank ma prawo odzyskać wyłącznie kwotę kapitału (bez odsetek, opłat, prowizji itp.), natomiast kredytobiorca ma prawo odzyskać wszystkie wpłaty, które dokonał do banku na przestrzeni lat. Dodatkowo unieważnienie umowy powoduje, że kredytobiorca nie ma obowiązku spłaty pozostałego zadłużenia, co oznacza, że unika płacenia rat, które miał płacić jeszcze kolejne kilka lub kilkanaście lat. Rozliczenie z bankiem po unieważnieniu umowy powoduje, że kredytobiorca poza zwolnieniem z długu ma często szanse odzyskać kilka, kilkadziesiąt, a czasem nawet kilkaset tysięcy złotych, w zależności od kwoty kredytu.

Jakie kroki podjąć, aby unieważnić umowę?

1. Ocena umowy
   Do oceny umowy potrzebna jest przede wszystkim sama umowa, najlepiej ze wszystkim załącznikami, regulaminem kredytu oraz ewentualnymi aneksami. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić analizę umowy pod kątem występowania w niej niedozwolonych postanowień umownych tzw. klauzul abuzywnych.
2. Uzyskanie zaświadczenie z banku
   Jeżeli potwierdzi się, że Twoja umowa zawiera niedozwolone postanowienia umowne konieczne będzie wystąpienie do banku o wydanie zaświadczenia o obsłudze kredytu. Jest to dokument niezbędny do oceny zakresu roszczeń, stopnia spłaty kredytu, a co za tym idzie możliwych korzyści kredytobiorcy.
3. Pozew
   Mając umowę kredytową zawierającą niedozwolone postanowienia umowne oraz zaświadczenie z banku pozwalające określić roszczenia, kolejnym krokiem jest skierowanie do sądu pozwu o ustalenie nieważności umowy i zwrot nienależnych świadczeń. W sprawach frankowych nie ma konieczności korzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, jednak ze względu na złożoną problematykę kredytów frankowych, odmienność niemal każdej indywidualnej sprawy, a przede wszystkim „wagę” sprawy dla kredytobiorcy, występując na drogę sądową warto skorzystać z pomocy profesjonalisty z doświadczeniem w tej materii, aby znacząco zwiększyć swoje szanse powodzenia i uniknąć dodatkowego stresu wynikającego z braku doświadczenia.
4. Wyrok
   Wyrok ustalający nieważność umowy daje kredytobiorcy pewność, że umowa jest nieważna, a bank nie ma prawa domagania się żadnych dalszych spłat od kredytobiorcy. Pozwala także na odzyskanie wszystkich nienależnych świadczeń wpłaconych przez kredytobiorcę do banku. Prawomocny wyrok sądowy na zawsze zamyka sprawę wadliwego kredytu i stanowi ulgę dla budżetu domowego na kolejnych kilka lub kilkanaście lat.

Jeżeli zastanawiasz się czy Twoja umowa kredytowa jest wadliwa i czy można ją unieważnić, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią. Podpowiemy, doradzimy i pomożemy skutecznie pozbyć się Twojego kredytu.